اسپیلنت پنوماتیک اندام فوقانی چیست؟

 اسپلینت پنوماتیک اندام فوقانی قادر است بر حسب نیاز هر سه مفصل مچ، آرنج و شانه را جداگانه و یا همزمان تحت کنترل قرار داده و وضعیت آنتی اسپاستیک ایجاد نماید.این اسپلینت در دو فاز مورد طراحی و ساخت قرار گرفت. برای انجام چنین پروژه ای از بیمارانی که به مرکز توانبخشی تبسم که اولین مرکز توانبخشی سکته مغزی در ایران می باشد درخواست شد که در کنار درمان های تونبخشی و ارتوتیک که دریافت نموده بودند، از این اسپلینت جدید که در فاز اول فقط برای کنترل انگشت و مچ دست مورد استفاده قرار می گرفت، استفاده نمایند. در فاز اول هدف از طراحی چنین نیازی بود که مشاهده می شد غالباً پس از استفاده از اسپلینت های استاتیک مچ دست دچار زخم هایی در ناحیه فضای بین انگشتان می شد و غالباٌ از شل شدن استرپ ها و عدم توانایی اسپلینت در کنترل وضعیت شست ر ابداکسیون شکایت داشتند. از سوی دیگر به دلیل ضعف عضلات ناحیه شانه و ایجاد وضعیت نیمه در رفتگی در مفصل شانه، تحمل وزن اسپلینت برای بیماران مشکل بود و همه این موارد به علاوه عدم توانایی بیمار و همراهان بیمار در پوشیدن مناسب وسیله باعث می شد که شخص بعد از مدتی وسیله را کنار بگذارد. لذا در فاز اول بطور کاملا دستی و بدون استفاده از تکنیک صنعتی شروع به طراحی و ساخت یک اسپلینت بادی مچ دست نمودیم. این اسپلینت دارای ویژگی­های زیر بود:

1)جنس اسپلینت در ناحیه مچ دست، ساع و انگشتان از نئوپرن بود.

2)یک آتل پلاستیکی سخت به ضخامت 4 میلی متر در سطح پالمار قرار می گرفت که بصورت استاتیک مچ دست را در وضعیت اکستانسیون قرار می داد.

3)یک بالشتک بادی که در ناحیه پالمار کف دست تعبیه شده بود که تمام انگشتان روی آن قرار می گرفت. با باد کردن این بالشتک علاوه بر این که انگشتان به سمت اکستانسیون می رفتند به دلیل مسیر کره ای مانند این بالشتک ابداکسیون در مفاصل متاکارپوفالانجیال نیز ایجاد می شد.

4)کنترل شست به کمک کناره بالشتک انگشتان و یک استرپ جداگانه شست صورت می گرفت.

 

در این طرح اولیه هدف امتحان و آزمایش میزان توانایی بالشتک هوایی در کنترل وضعیت اسپاستی سیتی انگشتان بود چرا که شخص می بایست این اسپلینت را در وضعیتی که خالی از باد است بپوشد سپس به کک طرف سالم خود بالشتک را پمپ نماید حال آن که آیا بالشتک توانایی باز کردن انگشتان مشت شده را دارد یا خیر؟ و یا این که آیا این بالشتک می تواند وضعیت مورد نظر را حفظ کند یا خیر؟

آنچه به آن رسیدیم البته پس از چند بار آزمایش بر روی بیماران مختلف و در وضعیت های متفاوت این بود که  انگشتان بخوبی کنترل ی شوند. حتی شست نیز در وضعیت ابداکسیون قرار می گیرد اما نکته مهم این بود که وجود آتل پلاستیکی به تنهائی توانایی کنترل نمودن مچ دست را نداشت.

بناابراین با وجود این که انگشتان در وعیت انتی اسپاستیک ( ابداکسیون، اکستانسیون مفاصل متاکارپوفالانجیال) قرار می گرفتند ولی همچنان دست در وضعیت فلکسیون قرار داشت. بنابراین هدف اصلی می بایست کنترل مچ دست بود که این عمل نیز بهتر بود بصورت تدریجی صورت بگیرد چرا که بردن دست به یکباره در وضعیت اکستانسیون برای بیمار دردناک بود و در چنین شرایطی کنترل دت سخت می شود. از سوی دیگر می بایست اسپلینتی طراحی می شد که در بیمارانی که دارای وضعیت اسپاستیک آرنج و یا شانه نیز بودند نیز قابل استفاده باشد.

در فاز دوم طراحی اسپلینت آنتی اسپاستیک و پنوماتیک اندام فوقانی بورت یک وسیله سه قسمتی که قابلیت استفاده جداگانه برای هریک از مفاصل و یا بصورت همزمان را داشت طراحی گردید. این اسپلینت شامل اجزاء و ویژگی های زیر بود:

1)مجموعه مچ دست و انگشتان که شامل یک بالشتک هوائی کف دستی که بر روی /آن جداکننده های انگتان نصب شده است و یک فضای شست و استرپ اسپیرال شست و نیز یک فضای عبور آتل و کیسه هوایی باریک ناحیه مچ دست، این مجموعه به گونه ای طاحی شده است که آتل ناحیه مچ دست بطور اولیه و بسیار کم وضعیت اکستانسیون را در مچ ایجاد می نماید. سپس پس از باد کردن کیسه هوائی انگشتان به سمت اکستانسیون و ابداکسیون می روند و نیز چون مسیر کیسه های هوائی در ناحیه مچ نیز وجود دارد باعث ایجاد اکستانسیون بیشتر بنا به تحمل بیمار در ناحیه مچ دست می شوند.

2)این قسمت کف دستی و مچ دستی در صورت نیاز می تواند به یک قسمت آرنج متصل شود این قسمت که از کناره های خارجی ساعد با زیپ باز می شود دارای یک بالشتک در ناحیه اوله کرانول می باشد  که با باد کردن تدریجی این بالشتک ممانعت از فلکسیون ایجاد می شود.

3)در مواردی که بیمار دارای نیمه در رفتگی مفصل شانه می باشد قسمت شانه ای نیز به اسپلینت اضفه می شود ه دارای یک بالشتک هوائی ناحیه زیر بغل است که هنگام باد کردن علاوه بر ابداکشن شانه باعث الویشن شانه نیز می شود. بنابراین باعث کنترل نیمه دررفتگی شانه نیز خواهد شد.

این مجموعه در وضعیت اسپاستیک و بدون بار توسط بیمار پوشیده می شود. از جنس نئوپرن می باشد . استرپ ها از جنس الاستیک می باشدو کیسه هوائی در داخل محفظه هوائی قرار می گیرد. یمار به کمک طرف سالم خود این اسپلینت را پمپ می نماید. میزان باد کردن توسط درمانگر تعریف می شود. معمولا به بیمار توصیه می شود  که عمل باد کردن اسپلینت و خالی کردن آن را بطور متناوب ر طول روز انجام دهد. با این روش باعث می شویم با استفاده از میروی باد وسیله، مفاصل بصورت پسیو حرکت کنند.

این اسپلینت در گروه وسایل کمکی نیمه سخت قرار دارد و تحمل آن برای بیمار بسیار راحت است. نکته بسیار مهمی که این وسیله دارد این است که چون وزن اندام فوقانی به کمک شانه تحمل می شود استفاده از این وسیله برای بیمار بسیار راحت است.